یکی از مخاطبان پرسیده اند:

چرا«ذی»درجمله«لايَجْعَلُ النَّاسُ فِي الْمَخَازِنِ شَيْئاً لِذِي الْحَاجَةِ.»دارای اعراب فرعی است؟

چون «ذِی» از اسماء خمسه می باشد ونشانه ی اعراب درآن«ی» است.ضمناً مواردی که فرموده اند در قسمت های قبلی وبلاگ تجزیه شده اند.

هرگاه «لَمَّا» بر سر فعل مضارع بیاید،حرف عامل و جازمه می باشد و معنای فعل مضارع را به ماضی نقلی منفی تبدیل می کند وخودش معنای هنوزمی دهد.مانند:«لَمَّا تُؤمِنُوا»= هنوز ایمان نیاورده اید.

وهرزمانی که«لَمَّا» برسرفعل ماضی بیاید،اسم وظرف زمان ومفعولٌ فیه و به معنی زمانیکه می باشد.مانند: «لَمَّا جَاءَ مُوسَی »= هنگامیکه موسی آمد.

« لَکِنَّ » =حرف عامل واز حروف مُشَبَّهةٌ بالفعل و منصوب کننده مبتدا به عنوان اسمش می باشد .اين حرف آخرین حرفش متحرِّک و دارای تشدید می باشد.و « لَکِنْ » =حرف عطف و غیرعامل است و معنای هر دو ی آنها(( امَّا )) می باشد .راه شناسایی وتشخیص این دو حرف این است که «لَکِنَّ» عامل وحرف مُشَبَّهةٌ بالفعل حرف آخرین حرفش متحرِّک و دارای تشدید می باشد.وامَّا «لَكِنْ» آخرين حرفش ساكن است.

حروف عطف از حروف غیرعامل(یعنی بی اثر دراعراب کلمه ی پس ازخود )می باشند.مشهورترين حروف عطف عبارتنداز:وَ=و،فـ=َپس،ثُمَّ=سپس،بَلْ=بلکه،لَکِنْ=امَّا،اَمْ=یا،اَوْ=یا.هرکلمه یا عبارتی که پس از یکی از حروف عطف بیاید، معطوف می باشد .ودر اعراب از کلمه یا عبارتی که برآن عطف شده است، تبعیت می کند.مانند:«مَحبُوبٌ» دراین عبارت «اَنتَ مُکَرَّمٌ وَ مَحبُوبٌ عِندَ النَّاسِ.»

ازدقت نظر شما عزیزان سپاسگزاری می کنم:

همانطوریکه در نکته 8 عرض کردم؛دونوع منادا(مضاف و شبه مضاف) معرب ومنصوب هستند.و دونوع منادای دیگر (نکره مقصوده و مفرد معرفه)مبنی بر ضم ومنصوب محلا می باشد.

       باید توجه داشت در مناداهای مضاف وشبه مضاف، می توانند دارای اعراب اصلی و ظاهری یا فرعی وظاهری باشند.

یکی از شما عزیزان این پرسش را مطرح کرده اید.

تمامی اسمهای معربی که آخرین حرفشان تشدید دارند،صحیح الآخِر هستند.هرچند آخرین حرفشان «واو»یا « یاء» باشد.

بنابراین «غَنِیّ» به دلیل اینکه آخرین حرفش تشدید دارد، صحیح الآخِر است.

فاعل در فعل مضارع وامر در صیغه های 7 و 13زو14 همیشه ضمیر مستتر می باشد:

فعل مضارع وامر للمخاطب همیشه فاعلش ضمیر مستتر«أنتَ» می باشد.مانند:تَکتُبُ و اُکتُب= فاعلشان همیشه ضمیر مستتر أنتَ می باشد.

فعل مضارع وامر للمتکلم وحده همیشه فاعلش ضمیر مستتر«أنا» می باشد.مانند: اَکتُبُ و لأکتُبْ =فاعلشان هميشه ضمير مستتر أنا مي باشد.به همين دليل در فعل أتَعَجَّبُ فاعلش ضمير مستتر أنا مي باشد.

فعل مضارع وامر للمتكلم مع الغير هميشه فاعلش ضمير مستتر«نَحْنُ»مي باشد.مانند:نَكْتُبُ و لِنَكْتُبْ = فاعلشان هميشه ضمير مستتر نَحْنُ مي باشد.

1- مناداي علم(مفردومعرفه):مبني بر ضم ومنصوب محلا است.يَا عَلِيُّ

2-مناداي نكره مقصوده:مبني برضم ومنصوب به اعراب محلِّي است.يَا رَجُلُ

3-مناداي مضاف:معرب ومنصوب است.يا اَمِيرَ المؤمِنِينَ.

4-مناداي شبه مضاف:معرب ومنصوب است.يَاوَجِيهاًعِنْدَ اللهِ.

برای ترکیب دقیق وسریع ابتداء باید مشخص کنیم که جمله مورد نظر کدامیک از سه جمله زیر است:

1)جمله اسمیه: دراین صورت باید مبتدا وخبر ونوع خبر را مشخص کنیم .

2) جمله فعلیه: دراین صورت باید فعل وفاعل ونوع فاعل (اگر فعل متعدی باشد) ،مفعولُ به وجارو مجرور را مشخص کنیم.

3)جمله ای که با نواسخ شروع شده است:دراین صورت باید نوع ناسخه و اسم وخبر آن را مشخص کنیم.

مواردتركيب عبارتند از:

1)تعيين نقش كلمه.

2)تعيين اعراب كلمه.

3)تعيين نوع اعراب كلمه.

هرگاه  درآغاز جمله ای جار ومجرور یا ظرف بیاید،باید به ادامه جمله بنگریم.اگر در ادامه جمله فعلی آمده باشد که معنای این جارومجرور یا ظرف باآن کامل شود، جمله فعلیه است.مانند:«فِی الرَّبِیعِ یَنزلُ مَطَرٌ کَثِیرٌ.» واگر در ادامه جمله فعلی که معنای آن جارومجرور وظرف را کامل کند نیامده باشد. واسم مرفوعی ذکر شده باشد. جمله اسمیه است.مانند:«فِی الرَّبِیعِ مَطَرٌ کَثِیرٍ.»

   درمیان کلمات پرسشی(استفهامی)دو تا حرف استفهام هستندکه عبارتنداز:(أ و هًل) به معنی (آیا) . بقیه کلمات پرسشی اسم می باشند.ازقبیل: مَن= کیست ،مَا،مَاذَا= چیست ، مَتَی= چه وقت، أینَ=کجا،کَم= چندتا،چقدر، و... حرف استفهام مانند بقیه ی حروف هیچ نقشی نمی پذیرند. اما اسمهای پرسشی همیشه دارای نقش در جمله هستند.

برای ترکیب صحیح ودقیق باید ابتداء مشخص کنیم که جمله ی ما ازکدامیک از انواع سه گانه ی زیر می باشد.

1-جمله فعلیه می باشد.دراین صورت باید فعل وفاعل و مفعول به وجارومجرور را مشخص کنیم.

2-جمله اسمیه است. دراین هنگام باید مبتدا وخبر ونوع خبر را مشخص می کنیم.

3-جمله با نواسخ شروع شده است. دراین صورت باید نوع ناسخه واسم وخبر نواسخ را مشخص کنیم.

برای ترکیب صحیح باید موارد زیر به طور کامل بیان کنیم:

1-نقش کلمه را مشخص کنیم.

2-اعراب آن را بیان کنیم.

3-نوع اعراب آن کلمه را مشخص کنیم.